اسپیسر چیست؟ باید بگوییم اسپیسر یکی از تجهیزات پر کاربرد در صنعت ساختمان سازی است، که در صورت استفاده از آن سرعت و دقت کار در پروژه‌هایی مانند سدسازی و تونل‌سازی افزایش می‌یابد. با وجود اینکه این تجهیز ابعاد کوچکی دارد، اما نقش مهمی ایفا می‌کند و در صورتی که نادیده گرفته شود می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بار بیاورد. در این مقاله قصد داریم شما را با اسپیسر و کاربردهای آن بیشتر آشنا کنیم. پس با ما همراه باشید.
اسپیسر چیست؟
ترجمه تحت الفظی اسپیسر، فاصله‌گذار یا فاصله‌انداز است و در صنعت ساختمان‌سازی با نام‌های کاور میلگرد یا بتن، لقمه بتن یا فاصله نگهدار نیز شناخته می‌شود. دو کاربرد اصلی اسپیسر، ایجاد فاصله دقیق بین دو میلگرد و ایجاد یک پوشش مناسب بر روی میلگردها به منظور جلوگیری از زنگ زدگی را می‌توان نام برد. در موارد مختلف، از اسپیسرها برای رعایت پوشش میلگردها در قالب بندی سازه‌های مانند دال‌ها و دیوارها، سدسازی، تونل‌سازی، ایجاد فاصله بین قالب بتن و خاموت و … استفاده می‌شود.
یکی از دلایل اصلی استفاده از اسپیسرها در فرآیند ساخت سازه، ایجاد فاصله بین میلگرد و بتن است. این فاصله باعث می‌شود تا میلگرد در برابر تأثیرات جوی مختلف مانند رطوبت و ورود آب محافظت شود. این روش جایگزین مناسبی برای سنگ و چوب برای تامین پوشش بتن است. در صورت استفاده نکردن از این قطعه مشکلاتی از جمله چسبیدن میلگردها به بتن و بیرون زدگی میلگردها به وجود می‌آید.
چرا از اسپیسر استفاده می‌شود؟
با گذشت زمان، میلگردها به دلیل تماس با مواد شیمیایی، شرایط محیطی مانند رطوبت و هوا و واکنش با موادی نظیر سولفات‌ها از خوردگی رنج می‌برند. این خوردگی می‌تواند به سازه‌ها آسیب جدی وارد کند. با استفاده از اسپیسر، پوشش محافظی بر روی میلگردها ایجاد می‌شود که آنها را در برابر شرایط آب و هوایی محافظت می‌کند. همچنین در ساخت بتن مسلح برای افزایش راندمان کار، معمولاً از این قطعات استفاده می‌شود.
این قطعه با جلوگیری از حرکت شبکه‌ی میلگرد در بتن مسلح، آن را استوار نگه می‌دارند. در سازه‌های سنگین مانند فونداسیون‌ها و مقاطع بتنی حجیم که از میلگردهایی با قطر بزرگ استفاده می‌شود، فشار ناشی از میلگردها بیشتر است؛ بنابراین استفاده از اسپیسرها برای تحمل این فشار بسیار موثر است. علاوه بر این، اسپیسرها به عنوان یک راهکار مقرون به صرفه و کارآمد در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند.
یکی دیگر از دلایل استفاده از این قطعه، ایجاد فاصله بین میلگرد و سطح بتن است. در گذشته از قطعاتی مانند چوب و سنگ بدین منظور استفاده می‌شد. اما این قطعات معمولاً دوام زیادی نداشتند و پوششی که بر روی میلگرد ایجاد می‌کردند، به صورت یکنواخت و یکپارچه نبود که سبب خوردگی میلگرد می‌شد. همچنین استفاده از سنگ به دلیل حاوی آهک بودن که موجب پوسیدگی میلگرد می‌شد و استفاده از آجر، به دلیل پوسیدگی در زیر آرماتورها به عنوان اسپیسر، ممنوع شناخته می‌شوند. اما امروزه، پوششی که توسط اسپیسر بر روی میلگرد ایجاد می‌شود، یکپارچه و یکدست است. اسپیسرهای امروزی بسیار سبک هستند.
مزایای اسپیسر چیست؟
از جمله مزایای این قطعه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد
- سهولت در استفاده و اجرا
- این قطعات جلوگیری از تکان خوردن میلگردها را ممکن می‌سازند
- باعث افزایش سرعت و راندمان پروژه می‌شود.
- حمل و نقل و استفاده از آنها آسان است.
- معمولا وزن سبک و قیمت مناسبی دارند
- یک سطح یکپارچه بر روی آرماتور ایجاد می‌کنند که از زنگ‌زدگی و خوردگی آرماتور جلوگیری می‌کند.
معایب اسپیسر چیست؟
از جمله معایب اسپیسر در ادامه بررسی می‌شود.
- برخی به دلیل نداشتن جنس مرغوب در برابر حرارت مقاومت بالایی ندارند.
- همچنین برخی از اسپیسرها وزن بالایی دارند
- نیاز به دقت بالا برای انتخاب نوع اسپیسر بسته به نوع پروژه دارد.
سه عیب گفته شده در این بخش را می‌توان با کمک و مشورت گرفتن از یک تیم حرفه‌ای در این زمینه مانند مدرن‌سازان کاهش داد.
انواع اسپیسر ها کدامند
به منظور ایجاد فاصله دقیق بین قالب و میلگرد، از انواع مختلفی از اسپیسرها استفاده می‌شود که ابعاد، شکل، و مقاومت‌های متنوعی دارند. انتخاب اسپیسر مناسب بستگی به نظر پیمانکار و باری که بر روی سازه وارد می‌شود و نوع سازه دارد. یکی از روش‌های اصلی دسته‌بندی اسپیسرها، دسته‌بندی براساس جنس مواد اولیه آنها است؛ زیرا این موضوع ممکن است به‌طور مستقیم بر میزان بار وارده و هزینه‌های لازم برای تهیه این ابزار تأثیر بگذارد. انواع اسپیسر موجود در بازار اسپیسر پلاستیکی، اسپیسر بتنی، اسپیسر فلزی و اسپیسر فیبری هستند که در ادامه توضیح مختصری در مورد هر کدام می‌دهیم.
اسپیسر پلاستیکی:
اسپیسر پلاستیکی پرکاربردترین اسپیسرهای استفاده شده در بتن‌های مسلح به شمار می‌رود؛ زیرا وظیفه ثابت نگه داشتن میلگردها را در جای خود دارد. اما عیب این قطعه این است که به عنوان یک جزء خارجی در سازه شناخته می‌شود و دلیل این امر این است که قابلیت تحمل بار را ندارد و نمی‌توان آن را به عنوان قطعه‌ای که بتواند بار وارده بر آن بتن را تحمل کند در نظر گرفت؛ در واقع، این قطعه هیچ وقت نمی‌تواند با بتن آمیخته شده و با آن سازگار گردد.
اسپیسر بتنی:
اسپیسرهای بتنی پس از اسپیسرهای پلاستیکی، پرکاربردترین نوع اسپیسرها هستند. این نوع اسپیسرها به دلیل جنس بتنی که دارند، با بتن مسلح سازگاری بسیار خوبی دارند و ضریب انبساط و انقباض حرارتی آنها با بتن مسلح تقریباً یکسان است. به علت جنس اولیه بتنی که دارند، اسپیسرهای بتنی بسیاری از ضعف‌های موجود در اسپیسرهای پلاستیکی را ندارند؛ از این رو، عواملی که می‌توانند به بتن آسیب برسانند را به میزان بسیار زیادی کاهش می‌دهند.
منبع : مدرن سازان
